Παρασκευή 20 Απριλίου 2007

Η μανία με την αυτοδυναμία ενός κειμένου

Αν θα έπρεπε να διορθώσω κάτι στις λίγες μέχρι στιγμής γραμμές που περιέχει αυτό το αορ-ιστολόγιο θα ήταν σίγουρα ο τίτλος της προηγούμενης δημοσίευσης, "Best seller οι Παπάρες".
Κι αυτό γιατί μάλλον θα οδηγήσει σε παρανοήσεις κάποιους περιηγητές αναγνώστες η σύνταξη του τίτλου, αφού η σωστή διατύπωση θα ήταν "Τα best sellers και οι Παπάρες".
Όμως αλλάξαμε μέρα, αλλάξαμε διάθεση και σκέψεις οπότε ας μείνει όπως έχει κι ας διαβάσει ο καθ' ένας αυτό που θέλει. Έτσι κι αλλιώς αυτό γίνεται στις περισσότερες περιπτώσεις.
Στο ίδιο κείμενο δέκα άτομα βλέπουν δέκα διαφορετικά πράγματα γραμμένα και εάν τύχει ο συντάκτης του κειμένου να διατυπώσει τις ενστάσεις του, λέγοντας ότι άλλα αυτός εννοούσε, εκεί είναι που αρχίζει το γέλιο, αφού ούτε λίγο ούτε πολύ αρχίζει μια ατέλειωτη συζήτηση για το τι εννοούσε ο ίδιος και δεν το ήξερε.

Ίσως το θέμα δεν είναι το τι λέγεται ή τι γράφεται και τι ενδεχομένως πίσω απ' αυτά υπονοείται αλλά πως αυτά μεταφράζονται σε πράξη στην καθημερινή ζωή.
Και το γνωστό Scripta manen στις μέρες μας μάλλον θα έπρεπε να αντικατασταθεί από το homus manen, αφού αυτό που μένει η άποψη που διαμορφώνει ο κάθε άνθρωπος απ' ότι διαβάσει και ως γνωστόν όλοι έχουν κι από μία.
Κάποιοι μιλούν για την αυτοδυναμία του κειμένου, αλλά είναι έτσι ή και πάλι την τελευταία κουβέντα την έχει ο άνθρωπος; Μάλλον το δεύτερο, αφού αν το κείμενο είχε αυτοδυναμία θα έφευγε από τις σελίδες για να γλιτώσει τις εξαντλητικές ανακρίσεις που υφίσταται.

Παράδειγμα το απόσπασμα από κείμενο της Κατερίνας Σχινά στη Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας :
"Πώς, αλήθεια, μπορεί να λειτουργήσει μια ιδιωτική επιστολή, όταν διαβάζεται μεγαλόφωνα ενώπιον ακροατηρίου; Σίγουρα όχι ως αδιάκριτη χειρονομία· η αλληλογραφία των μεγάλων, βοηθούντων της χρονικής απόστασης και του ενδιαφέροντος για τους επιστολογράφους, φαντάζει κτήμα όλων μας. Κι ύστερα, πόσο πραγματικά «ιδιωτική» μπορεί να είναι μια αλληλογραφία; Μ' άλλα λόγια, σε ποιο βαθμό η κατασκευή, που εμφιλοχωρεί σε κάθε απόπειρα γραφής, μεταμορφώνει σε λογοτεχνικό είδος (και γι' αυτό επικοινωνήσιμο τοις πάσι) κάθε λογής κείμενο; Ας θυμηθούμε τον Βαλερί: «Εχω την πεποίθηση, πως όταν παρέμβη η πένα μου, μπορώ να κάνω ό,τι μου αρέσει, απ' αυτό που υπήρξε», έγραψε κάποτε. Η πένα κατασκευάζει - έτσι όμως, μέσω της ερμηνείας (εν πολλοίς αυθαίρετης) των γεγονότων της ζωής, κρυσταλλώνει την ουσία της ζωής της ίδιας. Τη φυσιογνωμία του γράφοντος. Την εικόνα του εαυτού. ..."

Έχω την αίσθηση ότι στις φράσεις που επισημάνθηκαν με bold, υπάρχει μια ουσιαστική διαφορά κι ενώ ο Βαλερί μιλάει για τη δύναμη του γραπτού λόγου και ειδικότερα της λογοτεχνίας, να φτιάχνει μια άλλη πραγματικότητα, διαφορετική από αυτή που υπήρξε, η Σχινά το αντιλαμβάνεται ως κρυστάλλωμα της ίδιας της πραγματικότητας.

(το πλήρες άρθρο είναι στη διεύθυνση : http://www.enet.gr/online/online_issues?pid=51&dt=20/04/2007&id=61122180)

Δεν υπάρχουν σχόλια: